UML ve Modelleme – Bölüm 1

Modelleme bir mühendislik tekniğidir. Model sayesinde anlaşılması güç yazılımları basit bir dille ifade edebiliriz. Bu da yazılımın anlaşılmasını kolaylaştırır ve hataları kolaylıkla görüp en düşük seviyeye indirgememizi sağlayacaktır.

UML nedir?

UML’ in Türkçe deki karşılığı “Birleşik Modelleme Dili” olsa da aslında bir programlama dili değil yazılım mühendisliğinde nesne tabanlı modellemede kullanılan standart olmuş görsel modelleme dilidir. UML’in tarihine söyle bir göz atacak olursak :

90’lı yıllarda yazılım mühendisliğinde birbirine yakın en çok tercih edilen 3 yöntem ön plana çıkmıştır. 1991 yılında Grady Booch tarafından Booch,  aynı dönemde James Rumbaugh   tarafından OMT (Object Modeling Technology) ve 1992 yılında Ivar Jacobson  tarafından OOSE (Object Oriented Software Engineering) modelleme dili geliştirildi.  Bu üç yönteminde birbirine göre artı ve eksileri vardı.  Bu dönem yazılım mühendisliğinde “METHOD SAVAŞLARI” olarak  bilinmektedir.

Method	Analiz	Tasarım	Donanımsal Analiz
Booch	-	+	-
OMT(Object Modeling Teknology)	+	-	-
OOSE(Object Oriented Software Engineering)	-	-	+

1994 yılında bu üç yöntemin geliştiricileri Rational Rose Software’da çalışırken bu çalışmalarını UML adı altında birleştirdi.

İlk resmi sürümü 1995 Ekiminde(UML version 08) ilan edilmiştir. Bu sürümden sonra dahada geliştirilerek  Temmuz 1996 da (UML version 09), Ekim 1996’da  (UML version  0,91) çıkarılmıştır. Sürüm 1,0 ile 1,1 ise Eylül 1997 OMG (Object Menagement Group) tarafından tarihinde standaralizasyon amacıyla çıkmıştır. 2004 yılında UML 2.0 standardı geliştirilmiştir.

Yazılım yaşam döngüsü içerisinde farklı görev tanımlamaları bulunmaktadır (Analistler, tasarımcılar, parogramcılar, testçiler, kalite sorumluları, müşteriler / kullanıcılar, teknik yazarlar ).  Her birinin sisteme yada projeye bakış açısı birbirinden farklıdır. Müşteri açısından projeye baktığımızda müşteriyi işlerin sıralandırılması, sisteme artıları ve eksileri , işler arasındaki ilişkiler ilgilendirirken bir fonsiyonun detayları ilgilendirmemektedir. Analist açısından baktığımızda nesne özellikleri, fonksiyonlar ve alacakları parametreler yeterli iken tasarımcı açısından parametrelerin veri tipleri, fonsiyonun performansı, yaşam süresi gibi bilgiler de önemli olmaktadır. Bu nedenle UML  bu ekip için gerekli farklı diyagramlar içermektedir. Yazılım geliştirme işinde yer alacak farklı ekiplerin farklı bakış açılarına uygun farklı UML diyagramları bulunmaktadır.  UML, yazılım geliştirmede analiz ve  dizayn aşamalarında büyük rol oynamaktadır.

UML’ye Neden Gerek Var?

• Hataların kolaylıkla fark edilip en düşük seviyeye indirgenmesi.(Risk, zaman, maliyet)
• Yazılım üretiminde başarı oranının düşük olması. (%16 )
• Yazılımda paylaşım önemlidir. Tüm ekibin aynı dili konuşabilmesi gerekmektedir.
• Sistemin tamamını basit bir dille ve görsellikle görebilmek ve tasarlayabilmek gerekli.
• Modellenmiş ve dökümante edilmiş bir yazılımın tanıtımının kolay olması.
• Yazılım kalitesini arttırma.
  
  

UML’nin avantajlar

Yazılım da kodlama başlamadan tasarlanacağından;

• Kodlama kolaylığı sağlar.
• Kullanılan tekrar kod sayısı ayırt edilebilir bu sayede verim sağlanır.
• Mantıksal hataların minimum seviyeye düşürülmesini sağlar.
• Geliştirme maliyetinin düşmesini sağlar.
• Resmin tamamının görülmesini sağlar.
• UML diagramları ile yazılım tamamını görebileceğimiz için verimli bellek  kullanımı sağlanabilir.
• Karmaşık sistemlerde değişiklik yapmayı kolaylaştırır.
• UML ile dokümanlandırılmış kodları düzenlemek daha az zaman alacaktır
• UML diyagramlarını kullanan yazılımcılar aynı dili konuşacaklarından kolay iletişim sağlanır.             

Neslihan ÇALIŞKANEL