Web uygulamaları stateless http protokolü üzerine kurulmuştur.Geleneksel web programlamada, sayfa sunucuya her gönderilişinde sayfanın bir instance’ı yeniden yaratılır. Sayfa ve kontrollerle ilgili bilgiler her sunucuya gidişte kaybolur. Bu kısıtlamalardan kurtulmak, veriyi, sayfa ve uygulama bazlı koruyabilmek için ASP.Net bir takım özellikler sunar;
- İstemci tabanlı
- View state
- Control state
- Hidden fields
- Cookies
- Query strings
-
- Sunucu tabanlı
- Application state
- Session state
- Profile Properties
-
View state, control state, hidden fields,cookies ve querystring veriyi istemci tarafında saklarken application state, session state ve profile properties veriyi sunucunun belleğinde tutar. Bu makalemizde “istemci tabanlı” durum yönetim seçenekleri üzerinde duracağız. Bir sonraki makalemizde ise “sunucu tabanlı” durum yönetim seçeneklerini inceleyeceğiz.
İstemci Tabanlı Durum Yönetimi Seçenekleri 1.View State
Viewstate sunucu tarafına giden istekler arasında sayfanın değişen değerlerinin taşınmasını sağlayan bir dictionary nesnesidir. Her kontrolün view state özelliğini EnableViewState property’si set edilerek bu özellik açılıp kapatılabilir. Sayfa seviyesinde de aşağıdaki gibi view state kullanımını aktif veya pasif hale getirebiliriz.
<%@ Page Language="C#" AutoEventWireup="true" CodeFile="Default.aspx.cs" Inherits="_Default" EnableViewState="false" %>
Sayfa process edildiğinde sayfanın ve kontrollerin o anki durumu bir string’e hashlenerek sayfada gizli bir saha olarak tutulur. Sayfa servere gönderildiğinde ilkleme aşamasında viewstate string’i ayrıştırılarak yüklenir. Ve sayfa bir önceki postbackle aynı duruma getirilir. View state’e herhangi bir değer de atayabiliriz. Aşağıda bununla ilgili bir örnek verilmiştir.
ViewState["color"] = "red"; |
2.Control State
Control state, view state’in bazı eksikliklerini tamamlayan yeni bir mekanizmadır. Bazı kontrollerin düzgün çalışabilmesi içi control state durumlarının tutulması gerekebilir. Control state, kontrollerin çekirdek davranışsal işlevleri için kullanılır. Control state view state ile aynı veri yapısındadır. Control state viewstate özelliği kapalı olsa bile kullanılabilir. Örneğin yazılan bir custom kontrolün farklı tabları olduğunu ve kontrolün postbackler arasında hangi tabta olduğunu bilmesi gerektiğini düşünelim. View state ile de bu özellik sağlanabilir. Fakat sayfada viewstate özelliği kapalı olabilir. Bu durumda bu kontrolün tab bilgisi control state’de tutulabilir.
3.Hidden Fields
Gizli sahalar sayfa seviyesinde verileri saklamamıza yardımcı olurlar. Standart HTML hidden fieldlar gibi render olurlar. Fakat browserda görünmezler. Sayfa servera post edildiğinde diğer kontrollerle birlikte bu sahanın da içeriği http formunda gönderilir. Gizli saha, sayfaya özel verileri direk sayfa içerisinde saklamak için kullanılan bir veri havuzu gibi davranır.
<asp:hiddenfield id="DenemeGizliSaha" value="" runat="server"/> private void Button1_Click(object sender, System.EventArgs e) { DenemeGizliSaha.Value="postback"; } |
4.Cookies
Cookie istemci bilgisayarda text bir dosya olarak saklanan küçük boyuttaki verilerdir. Bir cookie maksimum 4K boyutunda olabilir. Tarayıcılar ayrıca istemcinin bilgisayarında bir uygulamanın en fazla kaç cookie saklayacağına dair de kısıtlamalar getirirler. Çoğu browser bunu 20 ile sınırlar, daha fazla cookie yüklemeye çalışıldığında en eski cookieleri yoksayar. Cookieler belli bir süre veya tarih sonunda silinecek şekilde geçiçi veya kalıcı olabilirler. Sunucu bir cookie yaratarak sayfanın çıktısına ekstra bir HTTP başlığı ekleyerek, istemcinin tarayıcısına gönderir. Tarayıcı bu cookieyi istemci bilgisyarda yaratır. Tarayıcı bir sayfa isteğinde bulunduğunda gönderdiği istekle birlikte cookiedeki bilgiyi de gönderir. Sunucu cookie’nin değerini okuyabilir. Kullanımına bir örnek olarak kullanıcının sisteme kendini tanıttığını gösteren bir token şifrenlenmiş olarak tutulabilir.
Cookieleri Yazma
Tarayıcı kullanıcının sistemindeki cookieleri yönetir.Cookieler tarayıcıya HttpResponse nesnesinin Cookies koleksiyonunda gönderilir. HttpResponse objesi, Page sınıfının Response propertysinden alınabilir. Cookieler yaratılırken unique bir adı ve değeri olmalıdır. Cookieler bu unique ad ile tutulur. Ayrıca cookielerin geçerliliğinin biteceği tarih ve saat de tutulabilir. Geçerliliği biten cookieler tarayıcı tarafından silinir.
Aşağıdaki kodda geçerlilik tarihi eklendiği tarihten bir gün sonra biten, biri direk cookies koleksiyonuna eklenen diğeri de bir cookie yaratıldıktan sonra koleksiyona eklenen olmak üzere iki cookie yaratılmıştır.
Response.Cookies["kullaniciAdi"].Value = "univera"; Response.Cookies["kullaniciAdi"].Expires = DateTime.Now.AddDays(1); HttpCookie aCookie = new HttpCookie("sonZiyaret"); aCookie.Value = DateTime.Now.ToString(); aCookie.Expires = DateTime.Now.AddDays(1); Response.Cookies.Add(aCookie); |
Cookieleri Okuma
Cookieler sunucuya sayfa isteğiyle birlikte gönderilirler. Ve HttpRequest objesinin Cookies koleksiyonundan erişilebilirler. Sadece aynı domain veya path’den yayınlanmış cookieler okunabilir.
if (Request.Cookies[“kullaniciAdi"] != null) { string kullaniciAdi= Request.Cookies["UserSettings"]["Font"] } |
5.QueryString
Query String sayfa URL’sinin sonuna eklenen bilgilerden oluşur. Bilgiyi bir sayfadan diğerine geçirmek için basit fakat sınırlı bir yol sunar. Tipik olarak bir anahtar ve değerinden oluşur ve aşağıdaki gibi gözükür. Bu Urlden de görüleceği gibi query string kısmı “?” den sonra başlar. Ve her bir query string “&” işaretiyle birbirinden ayrılır.
http://www.website.aspx?categoryID=100&listid=500 |
QueryStringi Okuma
QueryString değerleri HttpRequest objesinin QueryString koleksiyonundan aşağıdaki gibi okunabilir.
string id = Request.QueryString["id"]; |
Yorumlar
Yorum Gönder